Kalenica - 964 m n.p.m.

 

Początkowo wieżę planowano postawić na szczycie Popielaka (niem. Asacherkoppe), na którym wcześniej istniały dwie kolejne drewniane wieże widokowe. Ostatecznie wieża stanęła w ówczesnych dobrach hrabiego Adolfa Seidlitz-Sandretzky z Roztocznika.

Zbudowana została z inicjatywy Towarzystwa Sowiogórskie (niem. Eulengebirgsverein) z Bielawy w latach 1932-1933. Stanowi punkt widokowy na szczycie w środkowej części Gór Sowich. Wieża jest widoczna z większości miejsc i stanowi jeden z symboli Gór Sowich.

Szczyt Kalenicy ma kształt rozległej kopuły, wypłaszczenie terenu na szczycie ograniczające perspektywę utrudnia obserwacje panoramy. Turyści odwiedzający szczyt wzniesienia w pierwszej połowie XIX w. zwracali uwagę na konieczność wzniesienia wieży na szczycie Kalenicy, która miłośnikom turystyki ułatwiałaby oglądanie okolicy z trzeciego co do wysokości wzniesienia Gór Sowich.

W 1932 r. sekcja bielawskiego Towarzystwa Sowiogórskiego EGV dla uczczenia 50-lecia Towarzystwa podjęła decyzję budowy wieży widokowej na szczycie Kalenicy. Projekt i plan budowy zatwierdzono w 1932 r. wraz z podpisaniem umowy budowlanej. Zadanie budowy wieży powierzono Kurtowi Steuerowi, mistrzowi ślusarskiemu z Bielawy. Koszt inwestycji sfinansowało Towarzystwo Sowiogórskie (niem. Eulengebirgsverein) z Bielawy. Na sfinansowanie budowy wyemitowano okolicznościowe cegiełki. Przed transportem elementów wieży na szczyt Kalenicy zmontowano konstrukcję wieży na podwórzu warsztatu w Bielawie do próbnych oględzin, celem sprawdzenia stabilności. Po oględzinach wieżę rozebrano i konnymi wozami wiosną 1933 r. przetransportowano na szczyt Kalenicy. Prace budowlano-montażowe rozpoczęto na wiosnę 1933 r. W ciągu niespełna kilku miesięcy montaż wieży został ukończony, a 2 czerwca 1933 r. nastąpiło uroczyste otwarcie wieży uświetnione okolicznościowym wierszem, który ukazał się na pierwszej stronie gazety "Wędrowiec Gór Sowich" (niem. Der Wander im Eulengebirge).

Wieża otrzymała imię niemieckiego polityka okresu międzywojennego, feldmarszałka i prezydenta Niemiec Paula von Hindenburga, który piastował wówczas urząd prezydenta Republiki Weimarskiej. Wieża nazwę Hindenburgturm nosiła do 1945 roku.

Po II wojnie światowej wieża pozostawiona własnemu losowi niszczała.    Na początku lat 90. XX wieku więżę poddano gruntownym pracom konserwatorskim. Wzmocniono fundament a metalową konstrukcję wieży pokryto antykorozyjna farbą.

Pod koniec XX wieku powstały plany przetransportowania wieży z Kalenicy na Śnieżnik po wysadzeniu w 1973 r. tamtejszej kamiennej wieży. 

DAWNIEJ 

Wojanów -pałac - 1607r.

 

Pierwsza wzmianka o majątku w Wojanowie pojawiła się już w 1281 r. Dobra lenne należały wówczas do Eberharda von Schildau, którego nazwisko, zgodnie z ówczesną tradycją, wiązano z nazwą dóbr rycerskich. Często łączono pierwszych rycerzy Wojanowa ze znanym śląskim rodem von Zedlitz, ale dopiero od połowy XIV w. związki te są jednoznacznie udokumentowane. Wojanów należał do rodu von Zedlitz aż do 1727 roku, z krótką przerwą, na początku XVI w., gdy właścicielem został Anton I Schaff-Gotsch, z innego znakomitego rodu śląskiego. Renesansowy dwór w Wojanowie wzniósł Nikolas von Zedlitz und Nimmersatt w 1607 r. Niestety, po kilkunastu latach, w czasie wojny trzydziestoletniej, nowa siedziba rodu została spalona przez wojska szwedzkie. Odbudowanej w 1667 r. przez Christopha von Zedlitz rezydencji nadano nowy, barokowy wystrój. Od początku XVIII w. dobra rycerskie w Wojanowie często zmieniały właścicieli. Byli nimi patrycjusze jeleniogórscy i nowa arystokracja pruska. W 1831 r. posiadłość nabył Karl Albrech Ike, radca sądowy Królestwa Pruskiego. 

To na jego zlecenie pałac gruntownie przebudowano, w modnym wówczas stylu neogotyckim. Przebudowę przypisywano znakomitemu architektowi królewskiemu Karlowi Friedrichowi Schinklowi, ale ostatnio prowadzone badania wskazują raczej na jego uczniów. W wyniku tej przebudowy pałac całkowicie zmienił swoje oblicze. Z warownego dworu, dekorowanego później barokowym kostiumem, przekształcony został w romantyczną rezydencję dworską. Zyskał dodatkowe piętro, a alkierzowe narożne wieże zakończone belwederami, które nadały mu charakterystyczny i unikalny na Śląsku wygląd. Nowe dekoracje nawiązywały do angielskiego gotyku, a wcześniejsze ornamenty inspirowane były manieryzmem niderlandzkim. W 1839 r. Ike przeniósł się do Królestwa Polskiego, gdzie został nobilitowany. Wystawiony na sprzedaż majątek zakupił dla swej córki Luizy Niderlandzkiej król pruski Fryderyk Wilhelm III, który często przebywał w pobliskich Mysłakowicach, swojej letniej rezydencji. Dzięki staraniom pary książęcej obiekt zyskał przepiękny park krajobrazowy. Jego projektantem był znakomity architekt krajobrazu, dyrektor pruskich ogrodów królewskich, Peter Joseph Lenne. Niewielkiej przebudowy romantycznej rezydencji książęcej dokonał uczeń Schinkla, Friedrich August Stuler lub architekt księcia orańskiego Hermann Wentzel. W 1889 roku majątek odziedziczyła córka pary książęcej– Maria zu Wied. Do 1945 r. dobra wojanowskie jeszcze kilkakrotnie zmieniały właścicieli. Podczas II wojny światowej w pałacu mieszkali jeńcy wojenni, którzy pracowali w pobliskiej fabryce papieru w Dąbrowicy. Po zakończeniu działań wojennych pałac podzielił los innych śląskich rezydencji. Najpierw został splądrowany, a później był wykorzystywany jako budynek administracyjny powstałego w majątku PGR-u oraz mieszkanie dla robotników rolnych. Nieremontowany, zaniedbany popadł w ruinę. W 1995 r. został zakupiony przez włoską firmę i poddany pracom zabezpieczającym. Nie odzyskał jednak dawnej świetności, a gdy w 2002 strawił go pożar ponownie został wystawiony na sprzedaż. Od 2004 roku właścicielem obiektu jest Spółka z o.o. „Pałac Wojanów”. Założenie pałacowo-parkowe zostało gruntownie odrestaurowane w latach 2005 -2007. To jedna z największych rewaloryzacji zespołu pałacowego w Polsce w tym dziesięcioleciu. Dawny blask odzyskał bowiem nie tylko dawny renesansowy dwór, ale również wszystkie obiekty dawnego majątku ziemskiego oraz romantyczny park krajobrazowy. Stajnia, spichlerz, oficyna, wozownia, stodoła zmieniły całkowicie swoje pierwotne funkcje. Powstał tu ekskluzywny hotel z częścią konferencyjną i rekreacyjną oferujący ponad 200 miejsc noclegowych o zróżnicowanym standardzie.

DAWNIEJ

 

Tarce - Pałac Gorzeńskich - 1871 r.

Pałac w formach renesansu francuskiego, w tzw. "kostiumie francuskim", wzniesiony w 1871 roku dla rodziny Ostrorogów-Gorzeńskich przez Stanisława Hebanowskiego- cenionego poznańskiego architekta. Schemat kompozycyjny nawiązuje do pałacu w Posadowie. Pałac piętrowy z II piętrem ukrytym w dachu mansardowym. Zróżnicowane cztery, okrągłe wieże w narożach, wydatne ryzality w obu dłuższych fasadach. Charakterystyczne dla neorenesansu zdwojone oprawy okien piętra. W rezydencji gościli m.in.: malarz Wojciech Kossak, pisarka Magdalena Samozwaniec, poetka Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, a także marszałek Edward Rydz-Śmigły. Wokół pałacu rekonstruowany park w stylu francuskim.

W okresie powojennym mieścił się tutaj Zespół Szkół Rolniczych im. Jadwigi Dziubińskiej, dzisiaj to wytworna restauracja oraz hotel. Pałac stanowi wzór jak powinno się remontować tego typu obiekty.  

DAWNIEJ

 

Szalejów Dolny - pałac von Münchhausen - 1840 - 1844 r.

Pałac w Szalejowie Dolnym zbudowany został prawdopodobnie w wieku XVII, niestety nie ma o tym fakcie zbyt wielu informacji w źródłach. Wiadomo, że w 1597 roku miejscowość przeszła w ręce kolegium jezuickiego z Kłodzka i pozostała w ich posiadaniu aż do roku 1787 kiedy to po kasacji majątków jezuitów ziemie te przejął skarb państwa.
W 1778 roku pałac kupił minister, hrabia Friedrich Wilhelm von Reden. W 1815 roku majątek przeszedł w ręce rodziny von Münchhausen i pozostał w jej posiadaniu do 1945 roku.
W latach 1840 – 1844 za ich sprawą stary budynek został przebudowany w okazały, neogotycki pałac, który możemy podziwiać po dziś dzień. Kolejna niewielka przebudowa miała miejsce w 1872 roku.
Po zakończeniu II wojny światowej rezydencję zajmowała Armia Czerwona. Potem mieściły się tu mieszkania i biura pracowników PGR – u.
W 1957 roku zabytek przejęło Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Hodowlane w Szczytnej. W latach siedemdziesiątych XX wieku nowym właścicielem została firma Agrokompleks „Sudety”, która przeprowadziła gruntowny remont budynku i urządziła w nim ośrodek szkoleniowo – wypoczynkowy. Kiedy Agrokompleks został zlikwidowany, obiekt przejęła spółka „Bubel”, która również uruchomiła w nim ośrodek wypoczynkowy. Z powodu braku powodzenia, pałac sprzedano firmie PPH w Szytnej. Ponownie organizowano tu obozy dla dzieci i młodzieży. Kolejnym właścicielem był kombinat rolno – przemysłowy w Żelaźnie. W następnych latach pałac przeszedł w ręce AWRSP, która sprzedała go osobie prywatnej. Nowa właścicielka nie wykazuje jednak zainteresowania budynkiem, a pałac powoli niszczeje.

DAWNIEJ

 

Sulisław - pałac z XIX w.

Neogotycki pałac z połowy XIX w., murowany z cegły i kamienia, otynkowany, wzniesiony na planie prostokąta, z licznymi ryzalitami i dwiema wieżami. Budynek podpiwniczony, dwukondygnacjowy, nakryty wysokimi, wielospadowymi dachami z lukarnami. Fasada rozczłonkowana trzema ryzalitami, z asymetrycznie umieszczonym głównym wejściem i trzykondygnacjową okrągłą wieżą. W narożniku północno-wschodnim masywna czworoboczna wieża, prawdziwa dominanta obiektu. Elewacja o skromnej dekoracji architektonicznej, ożywione blankami, szczytami oraz gzymsami nadokiennymi. Od 1888 r. dobra sulisławskie należały do rodziny von Schaffgotsch z Kopic, a od 1919 do 1945 r. do rodu von Francken-Sierstopff. Po drugiej wojnie światowej majątek upaństwowiono, a częste zmiany właścicieli doprowadziły pałac w Sulisławiu do ruiny. W 1978 r. zdewastowany zabytek przejęło Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i przeprowadziło generalny remont, po którym w budynku otwarto sanatorium podlegające Komendzie Wojewódzkiej Milicji w Opolu. Po przeobrażeniach ustrojowych z 1989 r. pałac znalazł się w rękach prywatnych. Pałac w Sulisławiu otacza park krajobrazowy o powierzchni 3,9 ha. Na zachód od rezydencji znajdują się budynki dawnego folwarku. Pałac jest własnością prywatną, teren jest ogrodzony, wstęp do parku w godz. 12-17. Zabytek dość dobrze widać z głównej drogi, zwłaszcza zimą. 

DAWNIEJ

 

Ołdrzychowice Kłodzkie - pałac z XII w.

 

Wnętrza pałacu w Ołdrzychowicach Kłodzkich skrywają wieżę mieszkalno – obronną, wzniesioną przez Hanko Knoblauchsdorfa po 1348 r. Prawie kwadratowa wieża (10 x 10,3 m) posiadała trzy kondygnacje i częściowo zagłębione przyziemie. W 1557 r. wieżę przekształcono na renesansowy dwór, przy okazji dobudowując do niej dodatkowe skrzydło mieszkalne. Dwór przebudowano w 1709 r. na barokowy pałac. Kolejne modernizacje budynek przechodził w latach 1730-1744, 1793-1802, 1846 r. i 1908 r. Ostatni remont pałacu miał miejsce pomiędzy 1985 a 1989 rokiem. Barokowy pałac zbudowany na planie litery „L”, dostawiony do starszej wieży mieszkalnej, murowany z kamienia i cegły, potynkowany, podpiwniczony, trzykondygnacyjny, nakryty dachami dwuspadowymi. Fasada ośmioosiowa, z centralnie usytuowanym głównym wejściem, które było flankowane parami pilastrów, ponad nim trójkątny przyczółek z kartuszem herbowym. Elewacje zachowały fragmenty boniowania i prostokątne obramowania otworów okiennych. Układ wnętrz dwutraktowy, z centralną przelotową sienią prowadzącą do dwuprzęsłowego arkadowego podcienia w elewacji ogrodowej. W części pomieszczeń przyziemia zachowane sklepienia kolebkowe z lunetami. Do pałacu przylegają resztki parku krajobrazowego, z ruiną oranżerii. Do parku prowadzi barokowa brama z końca XVIII w. W ogrodzeniu otaczającym rezydencję kaplica z kamienną Pietą. Obok pałacu zachowana oficyna, dawna wozownia, przekształcona na budynek mieszkalny. Oficyna murowana, na planie prostokąta, dwukondygnacjowa, nakryta dachem mansardowym. Do oficyny i pałacu przylegają zabudowania gospodarcze. Obydwa obiekty można zobaczyć z zewnątrz, pałac nie wykorzystywany, zabezpieczony jest przed wejściem, oficyna pełni funkcję budynku mieszkalnego.

DAWNIEJ

 

Małuszów - pałac z XVII w.

 

Pierwotny dwór został zbudowany prawdopodobnie w początkach XVII w. przez rodzinę von Abschatz. Przebudowano go w wieku XVIII, nadając formę podobną do obecnej. Pod koniec XVIII w. majątek stał się własnością Ludwika barona von Richthofen, następnie księcia Ludwiga von Hessen i dalej króla bawarskiego Ludwika I. Od niego dobra nabył, 30 stycznia 1842 r., rotmistrz w stanie spoczynku Heinrich von Sprenger. 19 marca 1903 r. jego syn, Heinrich Wilhelm, utworzył fideikomis z siedzibą w Małuszowie. Po wojnie pałac należał do Stacji Nasienno – Szkółkarskiej w Snowidzy. Obecnie znajduje się w rękach prywatnych i przechodzi gruntowny remont z przeznaczeniem na hotel. 

DAWNIEJ