Wielka Sowa - 1014 m n.p.m

Pierwsza wieża widokowa na Wielkiej Sowie powstała z inicjatywy Towarzystwa Sowiogórskiego z Dzierżoniowa, które współpracowało z Towarzystwem Sowiogórskim z Walimia. Uzyskano zgodę właściciela gruntu hrabiego Wilhelma von Magnisa z Bożkowa. Projekt przygotował murarz i cieśla Heuber z Walimia. 20 września 1885 wmurowano kamień węgielny. Prace budowlane ruszyły wiosną 1886. Utrudniała je deszczowa pogoda. Otwarcie wieży nastąpiło 18 lipca 1886. Budowla miała 20 m wysokości, z czego 2 m przypadały na kamienną podstawę. Koszty budowy wyniosły 4576,69 marek. W 1887 zatrudniono strażnika, który dbał o porządek i pobierał opłaty za wstęp (10 fenigów od dorosłych, 5 fenigów od dzieci). W następnych latach wieżę wielokrotnie naprawiano. 24 maja 1904 pod dwoma turystami z Wrocławia załamały się spróchniałe schody. Obaj spadli na niższą kondygnację, nie odnosząc obrażeń. Budowlę zamknięto i jesienią 1904 zburzono.

Inicjatorem budowy nowej wieży był prezes dzierżoniowskiego Towarzystwa Sowiogórskiego Richard Tamm, który przeforsował ideę wzniesienia trwałej konstrukcji. Patronem murowanej budowli miał zostać kanclerz Otto von Bismarck (Bismarckturm). Konkurs na projekt wieży wygrał murarz Hennig z Walimia. Uzyskano zgodę na budowę od hrabiego Antona Franza von Magnisa z Bożkowa. Później jednak zmieniono lokalizację na część szczytu należącą do hrabiego Ernsta Juliusa von Seidlitza-Sandreczkiego z Bielawy. Również on wyraził zgodę na inwestycję. Kamień węgielny został położony 1 czerwca 1905. Wykonanie powierzono firmie Bestänier&George z Lipska specjalizującej się w budowie wysokich obiektów. Uroczyste otwarcie nastąpiło 24 maja 1906. Wieża, oficjalnie położona w Dzierżoniowie (Bismarckturm bei Reichenbach), miała 25 m wysokości. Na parterze znajdowała się sala pamięci z popiersiem Bismarcka wykonanym przez rzeźbiarza Harro Magnussena. W jej trzech oknach znajdowały się witraże z motywami nawiązującymi do żelaznego kanclerza. Koszty budowy wyniosły ok. 20 000 marek. W 1910 w wieży umieszczono brązową tablicę ku czci zmarłego rok wcześniej Richarda Tamma. Wstęp na wieżę był płatny. Zatrudniano strażnika budowli zwanego der alte Stephan lub Vater Spitzer. Pracował on co najmniej do 1931, gdy miał 73 lata. Po II wojnie światowej wieża otrzymała imię generała Władysława Sikorskiego, a następnie ok. 1980 Mieczysława Orłowicza. Obie nazwy się nie przyjęły. W 2006 zakończono remont budowli, który kosztował 250 000 złotych.

KIEDYŚ 

Bydlin - fortyfikacja z XIV w.

    Fortyfikacja w Bydliie, przypuszczalnie wieżowa była częścią systemu obronnego na pograiczu ze Ślaskiem.Wzniesiono ja w XIV w na stromym wzgórzu otoczonym z trzech stron bagnami.W XIV w. była własnością nieślubnego syna Kazimierza Wielkiego.W późniejszym czasie Bydlin należał do klucza smoleńskiego.Bonerowie przebudowali obiekt na kościół katolicki.W dobie reformacji nowy właściciel Bydlina, Jan Firlej zamienił kościół w zbór ariański (ok.1570 r.).Jego syn Mikołaj przywrócił obiekt kościołowi katolickiemu, przeprowadził renowację i nadał nazwę Świętego Krzyża.W 1655 Szwedzi zniszczyli kościół, który odbudowano 80 lat później.W XVII w.kościół był wielokrotnie dewastowany w czasie napadów dokonywanych przez wojska zaborców i został opuszczony stopniowo ulegając zniszczeniu.Zatarły się również ślady pierwotnego układu fortyfikacji.17 XI 1914 r. ze wzgórza zamkowego ruszył atak legionów Płsudskiego na wojska rosyjskie stacjonujące w Załężu (bitwa pod Krzywopłotami)

Międzylesie - pałac z 1686r.

Pierwotny zamek wzniesiono tu na miejscu wcześniejszego grodu w 1370. Był siedzibą rycerskiego rodu Glaubitzów i został zniszczony w czasie wojen husyckich. W latach 1580-1590 rodzina Tschirnhaus na miejscu zamku wzniosła renesansowy dwór, być może przez wykorzystanie fragmentów średniowiecznych, a na pewno przez dołączenie częściowo zachowanej wieży pierwotnego zamku. Do dwóch skrzydeł w latach 1614-1622 dobudowano następne dwa - południowe i wschodnie. W XVII wieku dwukrotnie uszkodzony - najpierw w czasie wojny trzydziestoletniej, później w wyniku pożaru miasta. W latach 1686-1695 dwór został powiększony o nową część barokową według projektu włoskiego architekta Jacobo Carove. Budowlę powiększono o nowe dwa skrzydła i mur, zamykający nowo powstały dziedziniec.

W XIX wieku obiekt odrestaurowano; w 1945 uległ on niewielkiemu zniszczeniu. W 1974 rezydencję ponownie dotknął pożar. Całość założenia składa się z dwóch części: starszej - renesansowej, wielobocznej z wieżą, zgrupowanej wokół małego dziedzińca oraz nowszej z okresu baroku - dwuskrzydłowej, o wnętrzach nakrytych sklepieniami kolebkowymi i ozdobionych dekoracją stiukową. Z epoki renesansu pochodzi również brama wjazdowa z artystycznie wykonanym portalem oraz fragmenty dekoracji sgraffitowej na elewacjach zewnętrznych.

DAWNIEJ 

Biechów - pałac z 1865r.

 
    Neorenesansowy pałac z 1865 r. zawdzięcza swój wygląd znanemu wrocławskiemu architektowi Karlowi Lüdecke. Budynek jest asymetryczny, ma charakter pałacowy. Tą czterokondygnacyjną budowlę zbudowano na planie zbliżonym do prostokąta i nakryto dachem dwuspadowym. Pałac ma zwartą, ale skomplikowaną bryłę, bogatą w wykusze i cofnięcia elewacji. Ścianę frontową z 52 oknami zdobią: duży herb rodzinny na centralnej sterczynie i małe herby nad oknami. Główne wejście prowadzi przez ganek w formie portyku wspartego na kolumnach doryckich. Elewacje są zdobione gierowanymi gzymsami i boniowaniem na wysokości parteru. Okna posiadają ozdobne opaski z wyeksponowanymi klińcami. Zespół zabudowań najokazalej prezentuje się od strony ogrodów, do których prowadzą dwupoziomowe i dwutraktowe schody. Elewacja ogrodowa jest urozmaicona arkadami. Tam też umieszczona jest wieża z lukarnami zwieńczona kopułą, pokryta ocynkowaną blachą. Rant dachu zdobią, stylizowane na antyczne, obeliski i wazy.

Nowa Ruda - pałac z 1796r.

    W dokumentach pisanych pierwszy raz o zamku wspomniano w 1347 roku, kiedy to jego właścicielem był Hannus Wusthuba. W 1428 roku przeszedł w ręce czeskie po śmierci księcia ziębicko-opawskiego Jana. Został poważnie uszkodzony w czasie wojen husyckich. Obudowano go pierwszej połowie XV wieku. Najczęściej pałac nazywa się "Zamek Stillfriedów" ponieważ to oni władali ziemiami noworudzkimi od 1472 r do 1810 r. W 1593 zamek został powiększony i przebudowany. Ponownie uległ zniszczeniu w 1622 roku ale to już przez pożar. Następna przebudowa miała miejsce w latach 1675-1677 i w latach 1700-1730 kiedy to dokonano przebudowy według projektu Andreo Carove, gdy rozebrano wieżę zamkową. Ostatnia przebudowa miała miejsce w 1796 roku. Rozebrano wówczas przedzamcze a do zamku dobudowano reprezentacyjną salę i powiększono skrzydło północne. 9 lipca 1810 r. Friedricha Augusta sprzedał swoje ziemie, oprócz Ludwikowic Kłodzkich, szwagrowi brata Antonowi hr. von Magnis z Bożkowa. W ten sposób zakończył się kilkuwiekowy okres władztwa rodziny von Stillfried nad Nową Rudą i jej okolicami. Rodzina Magnisów nie rezydowała już w noworudzkim pałacu lecz jak wiadomo w Bożkowie. Do 1868 roku w salę reprezentacyjną zamku wykorzystywała gmina ewangelicka, a resztę budowli zajmowały urzędy. W początkach XX wieku pałac odrestaurowano. Zamek jest murowany, założony na prostokącie z wewnętrznym dziedzińcem i silnie wysuniętym ryzalitem na osi. Skrzydła ma dwutraktowe z korytarzami komunikacyjnymi, dwu- i trzykondygnacjowe nakryte są dachami mansardowymi. Ryzalit z sienią na osi opinają zdwojone pilastry wsparte na boniowanym parterze podtrzymujące gzyms i balustradę. W końcu XX wieku mieścił się tu Zespół Opieki Zdrowotnej. Obecnie działa tam sklep sieci EKO, apteka i przychodnia lekarska Salus.

DAWNIEJ

Rozewie II - latarnia z 1875r.

    1 stycznia 1875 r. w Rozewiu uruchomiono drugą  latarnię  morską, w sąsiedztwie blizy oznakowującej Przylądek Rozewie co najmniej od XIV wieku, co odnotowano we flamandzkiej locji. Nową  latarnię  zbudowano 190 m w kierunku zachodnim od dotychczasowej latarni, której uruchomienie ogłoszono dopiero 15 listopada 1822 r.

Nowy obiekt nawigacyjny zbudowano wraz z przylegającymi do niego dwoma budynkami mieszkalnymi dla latarników i ich rodzin. Ceglaną, ośmioboczną wieżę  latarni, zwieńczono przeszklonym pomieszczeniem, w którym zainstalowano urządzenie optyczne Fresnela I klasy, złożone ze 185 elementów soczewek i pryzmatów oraz urządzenie z palnikiem. Olej mineralny spalano w pięcioknotowym palniku, którego płomień wytwarzał światło latarni. Obie wieże górowały nad okolicą, a ich stałe  światła paliły się  na tej samej wysokości 70 m nad wodą. Po 35 latach pracy latarnię tę wyłączono jednak z eksploatacji, kiedy na starszej latarni zainstalowano nowoczesne urządzenie, umożliwiające emitowanie światła błyskowego. Na wyłączonej w roku 1910 latarni, w miejsce zdemontowanej latarni i aparatury optycznej, zainstalowano blaszaną  barierę  o wysokości 1,5 m. Latarnia w takiej postaci przetrwała ponad 100 lat.

Dane techniczne: 
* Położenie: 54°49,84′ N 18°20,00′ E
* Wysokość wieży:  23,8 m
* Wysokość światła: 72,2 m n.p.m.
* Zasięg światła: 
* Sektor widzialności światła: 
* Charakterystyka światła: 
o Światło:
o Przerwa: 

Rozewie - latarnia z 1822r.

    Na Rozewiu istnieją dwie latarnie: stara i nowa. Nazwy: stara i nowa nie są jednoznaczne i są błędnie używane zamiennie dla obu rozewskich latarni. Przyczyniła się do tego historia ich budowy i modernizacji oraz okres w którym świeciły równocześnie.
„Stara latarnia” – to czynna do dziś latarnia z 1822 roku, poddana dwóm istotnym modernizacjom w 1910 i 1978 roku. „Nowa latarnia” – uruchomiona w 1875 i do 1910 funkcjonowanie równocześnie ze „starą latarnią” rozewską. Została wyłączona z eksploatacji w 1910 po modernizacji „starej”, którą wyposażono w światło elektryczne o unikalnej charakterystyce świecenia.
Po II wojnie światowej^[1], w PRL, była eksploatowana do ok. 1990 r. jako wieża obserwacyjna i miejsce lokalizacji anteny radaru strażnicy WOP.

Dane techniczne:
* Położenie: 54°49,82′ N 18°20,18′ E
* Wysokość wieży: 32,7 m
* Wysokość światła: 83 m n.p.m.
* Zasięg światła: 26 Mm (48,2 km)
* Sektor widzialności światła: 151°-102°
* Charakterystyka światła: Izofazowe Światło: 1,0 s, Przerwa: 2,9 s

Lata 1934-36r.

Rabsztyn - zamek - XIV w.

     Zamek rycerski obecnie w stanie ruiny w miejscowości Rabsztyn, na Szlaku Orlich Gniazd, pieszym i rowerowym. U podnóża góry, na której wznosi się średniowieczny zamek, znajdują się fragmenty renesansowego pałacu zbudowanego w XVII wieku jako zamek dolny. Pierwotny zamek, o którym wzmianki pochodzą z XIII w., był drewniany. Murowany wybudowany został za Kazimierza Wielkiego[1], po którego śmierci przeszedł w ręce prywatne w ramach spłaty długów. Pod koniec XIV w. z nadania króla Władysława Jagiełły zamek stał się własnością Spytka Melsztyńskiego herbu Leliwa. W 1439 syn Spytka, o tym samym imieniu, zawiązał konfederację polskich husytów przeciw biskupowi krakowskiemu Zbigniewowi Oleśnickiemu. Po napadzie na obradującą w Nowym Korczynie radę królewską został pokonany w bitwie pod Grotnikami, gdzie sam poległ. Jego majątek wraz z zamkiem został skonfiskowany w 1441 na rzecz skarbu królewskiego, a następnie jako wiano Jadwigi z Książa przeszedł w ręce Andrzeja Tęczyńskiego z rodu Toporczyków. 

 

W 1442 na polecenie króla Andrzej Tęczyński miał wzmocnić twierdzę. Na początku XVI w. zamek znalazł się w rękach Bonerów, którzy przez trzy pokolenia sprawowali urząd starostów rabsztyńskich. W 1573 Seweryn Boner gościł na zamku króla Henryka Walezego. Kolejnym starostą został w 1592 Mikołaj Wolski, a potem marszałek wielki koronny Zygmunt Myszkowski. Prawdopodobnie ten drugi w początkach XVII w. rozbudował rabsztyńską twierdzę w stylu renesansowym. Częściowo zatraciła ona charakter obronny. U podnóża zamku górnego powstał zamek dolny z trójskrzydłowym pałacem o dwóch kondygnacjach, w którym było 40 pokoi. Całość oddzielona była od reszty wzgórza głęboką fosą. W czasie potopu wycofujące się wojska szwedzkie splądrowały i zniszczyły zamek, którego już nie odbudowano. Częściowo był jeszcze używany do początków XIX wieku, potem został opuszczony. W drugiej połowie XIX w. poszukiwacze skarbów wysadzili jedyną zachowaną część zamku – basztę oraz mury zamku dolnego. Na zamku odbywają się coroczne turnieje rycerskie. Obecnie (2008) trwa remont zamku, odbudowywana jest wieża strażnicza i brama główna[2]. Ruiny zamku w Rabsztynie pojawiły się w filmie w reż. Giacomo Battiato Karol. Człowiek, który został papieżem..

lit. fotopolska.pl

 

Antonin - pałac myśliwski książąt Radziwiłłów 1822-24r.

Pałac zbudowany w latach 1822–1824 przez Karla Friedricha Schinkla dla księcia Antoniego Radziwiłła. Pałac jest drewniany, oszalowany, na podmurówce, zbudowany na planie krzyża greckiego - korpus główny o kształcie oktagonalnym, do którego dobudowano cztery niższe skrzydła. Elewacja pomalowana jest na kolor tzw. żółci cesarskiej (niem. Kaisergelb). Całe wnętrze korpusu głównego zajmuje wielka, trójkondygnacyjna sala o ozdobnym stropie, wsparta na filarze mieszczącym przewody kominowe z kominków, przyozdobiona trofeami myśliwskimi. Dawniej odbywały się w niej koncerty. Jedno ze skrzydeł mieści klatkę schodową wiodącą na wewnętrzne balkony, prowadzące do pokoi mieszkalnych w pozostałych trzech skrzydłach. Gościem Antoniego Radziwiłła w Antoninie był Fryderyk Chopin (dwukrotnie, w 1827 i 1829). Na elewacji pałacu znajduje się tablica upamiętniająca te wizyty, a przy wejściu na teren pałacowy umiejscowiony jest pomnik kompozytora. W latach 1939-1944 pałac jest własnością Adolfa Hitlera po podarowaniu go w 1939 roku przez ówczesnego właściciela Księcia Michała Radziwiłła Pałac remontowany w latach 1975–1978 staraniem Jerzego Waldorffa, obecnie hotel i restauracja. Nagrodzony za renowację nagrodą Europa Nostra' 94.